Conflicten en stress: de kip en het ei

Je kent het vast wel. Een gespannen werksfeer. De collega die al weken niets meer tegen je zegt. Je leidinggevende die je lijkt te viseren. Het zoveelste incident tussen je twee medewerkers. Je wordt er zenuwachtig van.

Sommige mensen zijn gevoeliger dan anderen en pikken ook de onderhuidse spanningen feilloos op. Teamvergaderingen waar iedereen zwijgt of niet echt gesproken wordt… De bedrukte sfeer in het docentenlokaal. Nadrukkelijk beleefd gedrag waar de irritatie voelbaar is.

Conflicten zijn stresserend. En onder stress ga je je anders gedragen. Je begint op eieren te lopen, krijgt een kort lontje of trekt je angstig terug in je schulp.

Ook teams kunnen in de stress schieten. Daardoor wordt bijvoorbeeld het wekelijkse overleg uitgesteld of opgeschort. Of creëren teams een soort rituelen waardoor ze rond de pot blijven draaien. Zo verdwijnen beladen thema’s bijvoorbeeld keer op keer op miraculeuze wijze van de tafel.  

Juist door de stress, die we in ons lichaam meedragen, gaan gespannen situaties escaleren. In conflict blinken we namelijk niet uit in een open blik, positieve gedachten over anderen en ook onze empathie droogt op. Als de zenuwen gespannen staan, handelen we defensief en reactief.

Conflicten kan je beschouwen als een keten van actie en reactie.

“Choice follows awareness.

The more aware we are, the more choice we have.

Cultivating our awareness is the cornerstone for an awakened, robust life.”

(Richard Strozzi-Heckler)

Vechten – vluchten – verkrampen

De fight reactie ziet er uit als argumenteren om gelijk te krijgen, je stem verheffen tijdens een discussie, ruzie maken. De strijd aangaan en willen winnen. Er is ook meer subtiel fight gedrag, zoals kwaad spreken over anderen, hardnekkig zwijgen of allerlei vormen van non-verbaal vechten (bv zuchten, rollende ogen, een dreigende toon).  

“In het begin toen ik hier binnenkwam als leidinggevende was het een paar weken ijzig stil tijdens het wekelijks overleg. Daarna kwam ik onder vuur te liggen. Eerst achter mijn rug. Ze stapten naar de vakbond omdat ik hen aansprak op hun ondermaatse resultaten. Dat waren ze niet gewend. Daarna werden de aanvallen openlijk. Ik was de vijand. Het hoogtepunt was een vergadering waarin iemand met een aktentas smeet.”

De flight reactie komt veel voor. Uit angst gaan we weg van de confrontatie. In werksituaties herken je dit als elkaar sparen, zwijgen voor de lieve vrede, de kop in het zand steken en mooi weer spelen. We houden de frustraties, irritaties en kwaadheid eronder. En de emmer loopt gaandeweg vol.

“Als ik hier ’s morgens binnenkom trek me terug in een glazen bubbel. Ik concentreer me op mijn werk, ga niet mee lunchen en probeer zo het einde van de dag te halen. Ik heb zoveel stress van de venijnige roddels dat ik zoveel mogelijk thuis werk. Ik durf mijn mond niet open te doen, want dan ben ik het volgende slachtoffer.”

De freeze reactie is minder bekend. Dit gaat over het verkrampen wanneer je dreiging ervaart (bv je moet op gesprek komen bij je baas en voelt de bui al hangen…). Je slaat tilt, kunt niet meer helder denken, weet niet meer wat je moet zeggen of doen. Blanco.

“Op het moment dat ik haar aanspreek, recht in de ogen kijk en echt doorvraag waarom ze zo boos is op mij, dan zie ik haar plots stilvallen. Ze klapt dicht. Zoals van die speelgoedrobotjes met flikkerende lichtjes, drukke geluiden en maaiende armen waarvan de batterij plots leeg is.”

“Between stimulus and response there is a space. In that space is our power to choose our response. In our response lies our growth and our freedom.”
(Victor Frankl)

Hoe moedige gesprekken aangaan: een integrale benadering

Misschien ben je ook wel iemand die thuis niet geleerd heeft om met gespannen situaties, lastige emoties en tegengestelde meningen om te gaan. Boodschappen als “brave meisjes hoor je niet” en “dappere jongens huilen niet” klinken voor velen maar al te bekend in de oren.

Later val je – bij gebrek aan een alternatief – terug op deze oude patronen die niet gepast zijn in een professionele context. Daardoor wordt het moeilijk om aan te geven waar je last van hebt. Of durf je niet te vragen wat je nodig hebt. En door niet te spreken, wordt de situatie op termijn nog lastiger.

Gelukkig kan je wel anders leren omgaan met meningsverschillen, gespannen relaties en conflicten met collega’s, medewerkers of leidinggevenden.

Op basis van mijn nieuwe boek ontwikkelde ik een Corona-proof, flexibel, gepersonaliseerd en intensief opleidingstraject waar je leert hoe je moedig en respectvol kunt handelen bij spanning op de werkvloer. (KMO mogelijk!)

Hierbij maken we gebruik van een integrale benadering waarin je je intellectuele, emotionele en somatische intelligentie leert inzetten. Dit maakt het mogelijk om vanuit rust – en een gevoel van keuze – bewust te handelen in moeilijke situaties op het werk.