Ode aan Marvin Weisbord
Onlangs overleed opnieuw één van mijn mentoren en bronnen van inspiratie: Marvin Weisbord (1931-2025).
Hij was meer dan 30 jaar management consultant en ontving de Lifetime Achievement Award van het Amerikaanse Organization Development Network voor zijn boek Productive Workplaces.
Sinds de jaren ’80 organiseerde hij samen met zijn collega Sandra Janoff wereldwijd bijeenkomsten via de methodiek van de Future Search. Deze Large Group Intervention is een beproefde manier om participatieve processen vorm te geven en tot systeemverandering te komen.
Meer dan 10 jaar geleden had ik het voorrecht en het plezier om twee weken opleiding met Marvin en Sandra mee te maken: ‘Managing a Future Search’ (2011) en ‘Don’t just do something, stand there’ (2013).
Ik ben nog eens in het gedachtegoed gedoken en besef nu dat wat ik van Marvin geleerd heb diep verankerd is in mijn manier van kijken en handelen. Het gaat me om een waardengedreven manier van werken in groepen en organisaties.
“The magic is not in the method.
It’s in the people who use it.”
Begeleidingsprincipes voor betekenisvolle bijeenkomsten
Het werk van Marvin en Sandra heeft onder andere tot doel om bijeenkomsten zinvoller en productiever te maken. Dit doen ze door een aantal design principes te hanteren.
Ik overloop ze kort:
1. Breng het hele systeem in de kamer
Dit principe steunt op een systemische visie die mikt op inclusie van mensen bij belangrijke besluitvormings- of veranderprocessen.
De vraag is telkens: wie zijn de ‘juiste’ mensen die betrokken moeten worden om aan deze taak te werken? Hoe mensen tijd en ruimte geven zodat alle stemmen in de ruimte gehoord worden?
2. Controleer wat je kan, en laat los wat je niet kunt controleren
Je kunt niet ‘managen’ wat mensen denken, voelen of willen. Investeer je energie dus in het creëren van een setting waar de groep op een effectieve manier kan komen tot het oplossen van problemen en het nemen van besluiten (self management).
Belangrijke aspecten waar je tijdens de voorbereiding voor kunt zorgen zijn onder andere: een heldere rol; een duidelijk doel van de bijeenkomst; de juiste mensen uitnodigen; de schikking van de zitposities om dialoog en interactie te bevorderen (bv cirkel).
3. Exploreer de hele olifant
Geef aandacht aan het hele eco-systeem en de verschillende percepties en diverse belangen van ieder die betrokken is.
Dit kan je op verschillende manier doen, bijvoorbeeld via een rondje om alle stemmen te horen of via tijdslijnen om de gemeenschappelijke geschiedenis te visualiseren.
4. Laat de verantwoordelijkheid bij de mensen zelf
Zoek naar manieren om mensen zelf verantwoordelijkheid te laten nemen. Denk bijvoorbeeld aan: zelf minder hard werken, zodat je ruimte maakt voor de groep of bevorder dialoog.
Een mooi principe om voor jezelf in het achterhoofd te houden is: mensen doen het beste wat ze kunnen. Dit behoedt je ervoor om achterdochtig te zijn en te oordelen over het defensieve gedrag van mensen. Dan hoef je niet meer te trekken aan een groep, maar dan probeer je de obstakels uit de weg te ruimen en te kijken hoe de rivier stroomt.
5. Zoek naar ‘common ground’
Common ground is niet hetzelfde als een compromis. Het gaat om uitspraken waar iedereen het mee eens kan zijn. Dit als basis om samen te werken en naar de toekomst te kijken.
Het betekent tegelijk ook dat een groep erkent waar de tegenstellingen zitten en waar men het niet over eens is. Help een groep om de conflicten bespreekbaar te maken en door te werken.
6. Beheers de kunst van ‘subgrouping’
Dit laatste principe gaat over alert zijn voor kritische stemmen die aangevallen of geïsoleerd dreigen te worden.
Het vraagt om een sensitiviteit om potentiële breuklijnen in een groep snel te herkennen en ze expliciet te maken. Zo kan je ervoor zorgen dat groepen inclusief blijven en er niemand geslachtofferd wordt wanneer de spanning oploopt.
“When people say or do something that visibly heightens the tension, when we hear the crackle of fragmentation and splitting, fight or flight, we go on high alert.
Those are the moments when we are ready to act.”
De kwaliteit van je aanwezigheid in spannende velden
Het zijn vooral de ideeën en praktijken rond zelfmanagement en de binnenkant van de facilitator die me zijn bijgebleven en die ik geïntegreerd heb ik mijn begeleidingen en in mijn zijn. Ze hebben een grote invloed gehad op de manier waarop ik met conflicten werk.
Van hen leerde ik: hoe ben en blijf je ‘aanwezig’ in een veld dat gekenmerkt wordt door grote diversiteit en een hoog risico op polarisatie?
Een paar belangrijk aspecten van zelfmanagement wanneer je voor een groep staat zijn:
- Hoe ga ik om met mijn eigen onzekerheid en angst bij chaos en spanning in een groep?
- Hoe kan ik vanuit rust aanwezig blijven in the heat of the moment, zodat ik een betrouwbare autoriteit ben en blijf op de momenten dat een groep mij het meeste nodig heeft?
- Hoe blijf ik staan bij negatieve projecties uit de groep?
“People do the best they can,
given the circumstances.”
Omgaan met intensiteit
Deze inzichten en persoonlijke kwaliteiten geef ik al jaren door in mijn opleidingen aan mensen die met conflicten werken (o.a. bemiddelaars).
Ze komen ook uitgebreid aan bod in de opleiding Peaceful Rebel, vooral in de 4e module die gaat over het begeleiden van moedige gesprekken voor herstel, heling en verbinding. Meer specifiek bij het thema ‘omgaan met intensiteit’.
Uitgangspunt hierbij is dat jouw binnenkant en de kwaliteit van je aanwezigheid cruciale factoren zijn in het begeleiden van groepen. Dit vraagt om zelfkennis en training voor meer impact.
Aanrader!
Dit handzame boekje van Weisbord en Janoff is al jarenlang één van mijn bijbels.
Eenvoudig en praktisch geschreven en toch diepgaand.
Wat me vooral aanspreekt is dat hun principes en manier van kijken en werken met groepen en systemen geïnspireerd is door de System Psychodynamics, waar ik zelf ook in geschoold ben.
Wanneer ik opleiding geef aan mensen die met groepen en conflicten werken, dan raad ik dit boekje steevast aan!
Marvin Weisbord & Sandra Janoff (2007). Don’t Just Do Something, Stand There! Ten Principes for Leading Meetings that Matter. Berrett-Koehler Publishers, Oakland, 194 blzn.
Heel inspirerend Silvia! Dank voor dit – alweer mooi geschreven – stukje.
Dank je wel Dirk!
de essentie in compacte vorm, mooi stukje
Dag Tharsi Dank voor je reactie. Hartelijke groet, Silvia