Wanneer het vierkant loopt op de werkvloer…
Samenwerking in organisaties verloopt niet altijd even gesmeerd…!
Denk aan weerstand bij verandering, frustraties bij tegenvallende resultaten, stress bij piekmomenten, geklaag over politiek gekonkelfoes hoog in de organisatie, cynisme bij het zoveelste verandertraject,… het hoort er allemaal bij.
Maar soms loopt de samenwerking écht vierkant!
Dan hoor je klachten zoals:
- We werken eigenlijk niet meer samen, want er zijn niet eens meer vergaderingen…!
- We hebben verschillende gesprekken gehad, maar we krijgen het tij niet gekeerd!
- Er leeft hier van alles, maar er wordt niet gesproken!
- Als dit niet opgelost wordt, gaat de boel ontploffen!
Mensen zitten vast met elkaar en raken er samen niet uit. Er zijn blokkades in het contact en het stroomt niet meer. Het voelt alsof mensen in de greep zijn van een negatieve spiraal, terwijl niemand dat wil.
Een open gesprek lijkt niet meer mogelijk. En toch is directe communicatie het enige dat verandering kan brengen. En laat dat nu net zo moeilijk zijn…
“The circle is the fundamental geometry of open human communication”
(Harrison Owen)
De kracht van de cirkel
We zijn het zo gewend om in monologen te vervallen, pleidooien te houden waarom wij gelijk hebben of om de ander te overtuigen, dat een ander soort gesprek een verademing is.
De eerste interventie die ik doe bij de start van een begeleiding, is de tafels aan de kant zetten en de stoelen in een kring.
Door de setting en de structuur te veranderen, wordt een ànder gesprek mogelijk!
Enkele minimale principes bieden ruimte, duidelijkheid en zorgen voor een veilige container voor een open dialoog:
- Iedereen wordt uitgenodigd om te spreken, maar is niet verplicht
- Elk geeft wat hij/zij kan en vraagt wat hij/zij nodig heeft
- Mensen krijgen ‘ononderbroken spreektijd’ en dit kan geaccentueerd worden door een ‘spreekstok’ te gebruiken
- De deelnemers hebben volle aandacht voor de persoon die spreekt
- Iedereen luistert vanuit nieuwsgierigheid en op een niet oordelende manier
- De deelnemers onderbreken elkaar niet en er is geen discussie
- Het gesprek vertraagt waardoor de dialoog verdiept
- Iedereen spreekt naar het midden
- Wat gedeeld wordt in de cirkel is vertrouwelijk
We maken zo de klik van een debat dat in een win-lose sfeer verloopt, naar een dialoog waarin vertragen, verdiepen, respectvol luisteren, een open mind en nieuwsgierigheid centraal staan.
In deze dialoogruimte krijgt iedereen ononderbroken spreektijd. De nadruk ligt op het luisteren en elkaar echt horen. Hierdoor verandert de toon en diepgang van het gesprek.
Hierdoor kan ieder ten volle beseffen dat ieder zijn of haar subjectieve ervaring en persoonlijke ‘waarheid’ heeft.
De ontmoetingsdynamiek als tegenwicht bij escalatie
In een cirkel zitten en om de beurt spreken is een archetypische manier van communiceren die we verleerd zijn.
Het heeft een rituele kwaliteit waardoor we het beschuldigen, het zwijgen, het vechten voor ons eigen gelijk en het gebrek aan luisteren kunnen omkeren naar spreken vanuit onszelf en echt luisteren naar de ander.
Friedrich Glasl noemt dit de ontmoetingsdynamiek, een permanent balanceren tussen authentieke zelfexpressie enerzijds, en de aandacht naar de overkant richten anderzijds.
Deze manier van in gesprek gaan hebben we met elkaar te leren om lastige kwesties uit te praten en om wat er in de onderstroom leeft op de spreekwoordelijke tafel te krijgen.
Ben jij toe aan een open en verdiepend gesprek in je organisatie?
Neem dan vrijblijvend contact op!
“The physical format of the circle symbolizes shared leadership, equality, connection and inclusion. It also promotes focus, accountability, and participation from all. “
(Pranis)
Een cirkel is dus uiterst zinvol om de samenwerking te verdiepen en er hoeft geen sprake te zijn van een ‘conflict’ om een cirkelgesprek te organiseren!
Silvia is ook vrijwillig cirkelier bij de vzw We Have The Choice. Meer info over dit hartverwarmende initiatief vind je onder deze column.
Copyright © Silvia Prins (2015). Alle rechten voorbehouden. Artikelen of delen hieruit mogen elders gepubliceerd worden, maar alleen op o.v.v. het copyright en de naam van de website. Dank om me hiervan op de hoogte te stellen. (tekst herzien op 11 oktober 2021)