OMGAAN MET COMPLEXITEIT EN DREIGING
Het is verrassend om te merken hoe de gebeurtenissen van vandaag resoneren met mijn nieuwe boek ‘Leidinggeven als het moeilijk is. Het potentieel van conflict’. Uiteraard is de situatie vandaag veel groter en complexer, maar de basisdynamieken zijn opvallend gelijklopend!
Hoe gaan we om met de complexiteit van de gebeurtenissen? Vervallen we in populistische simplificatie (“Het is maar een griepje”). Of lukt het ons om het brede plaatje te zien en de samenhang, zoals Alanna Shaikh doet in haar boeiende TED Talk waar ze een systeemvisie geeft van de pandemie.
Hoe gaan we om met de dreiging van deze situatie? Worden we angstig en verkrampen we? Laten we ons meesleuren in de paniek (bv gaan hamsteren) en besmetten door negativiteit of lukt het ons om rustig te blijven en bewust te handelen.
Bij dreiging zie je verschillende (lichamelijke) basisreacties:
- fight: vechten, schuldigen zoeken, boos worden, ruzie maken (beweging tegen iets of iemand)
- flight: kop in het zand steken, afleiding zoeken, negeren, voorzicht worden, ontwijken, afhaken (beweging van verwijderen)
- freeze: verkrampen, niet meer weten wat te doen, dissociëren, passiviteit, apathie (de beweging verstijft)
Minder gekend is de reactie van ‘tend and befriend’. Dit is een beweging van bescherming en het toevlucht zoeken in de sociale groep. Het is een typisch vrouwelijke manier om met dreiging om te gaan: elkaar opzoeken, steun zoeken bij elkaar, je kwetsbaarheid tonen.
Er zijn inderdaad mooie initiatieven die inzetten op de kracht en creativiteit van de sociale groep. Zoals bijvoorbeeld een online vrouwencirkel van She & Company, de online herdenkingscirkel van “We have the Choice” op 22 maart 2020.
Er zijn buren die elkaar steunen via Facebookgroepen, steden die vrijwilligers coördineren of het burenplatform HOPLR.
HET BELANG VAN LEIDERSCHAP
Vooral wanneer het moeilijk is, hebben we leiderschap nodig.
Eerst en vooral ons eigen leiderschap. Hoe leiden we onszelf, onze medewerkers, onze familie doorheen onzekere tijden en woelig water.
En er is nood aan leiders die er staan. Leiders die de situatie onder ogen zien, de angst van anderen kunnen dragen en moedige beslissingen nemen. Leiders die overweg kunnen met heftige emoties zonder zelf onderuit te gaan.
De parallel met leiderschap in conflictsituaties is groot. In een conflictsituatie heb je als leidinggevende ook leiderschap op te nemen:
- positie durven nemen
- negatieve projecties van anderen niet persoonlijk nemen
- een stevig referentiepunt zijn
- durven benoemen wat er speelt
- authentiek communiceren en je eigen menselijkheid laten zien
- mensen meenemen in het samen zoeken naar creatieve uitwegen uit een benarde situatie.
(meer hierover in een volgende blog!)
HOE IS HET MET JOU?
Hoe stel je het in deze bijzondere periode? Hoe zie je jezelf reageren in deze tijden van chaos en dreiging? Wat zijn jouw overlevingsmechanismen?
Ik betrap mezelf op mijn gebruikelijke manieren. Een paar dagen vond ik het moeilijk om de situatie echt onder ogen te zien. Het duurde even voor de ernst echt kon binnendringen.
Plots werd ik super alert en creatief en ben meteen in actie geschoten. Zo heb ik bijvoorbeeld op 1 dag mijn programma Conscious Conflict herwerkt tot een (potentieel) online variant.
Daarna werd ik wat angstig, onrustig en chaotisch en wist ik even geen blijf met mezelf. Het was bijvoorbeeld confronterend om veel te voelen in een (online!) gesprek met een paar vriendinnen. Soms is weinig voelen gemakkelijker…
Ik was ongerust over mijn jongste zoon die nog in het buitenland op reis was. Ik ging heen en weer van voortdurend het nieuws volgen naar kiezen voor een minimale dagelijkse dosis.
Ook werd ik heel nieuwsgierig en ging ik vooral observeren hoe mensen met dreiging omgaan. Zo ga ik elke dag met mijn hond en fototoestel naar buiten en probeer zo voeling te houden met wat er leeft. Als een soort antropoloog.
Maar al bij al zit ik nog steeds in mijn gebruikelijke modus: hard werken, lezen, reflecteren en schrijven. Vandaar deze blog. 
Ik schrijf het van me af.
En ik doe toch wat bewuster aan zelfzorg: slapen, gezond eten, gemberthee, multivitamines, wandelen.
“When the body contracts, so does the mind.”
(Wendy Palmer)
Het belang van zelfregulatie
Misschien herken jij ook wel je typische manieren van omgaan met stress en dreiging. En hoe het op en neer gaat. Hopelijk ben je iets aan het leren over jezelf.
Als ik één tip mag geven: besteed aandacht aan zelfregulatie! Hoe je lichaam tot rust brengen, zodat ook je geest kalm is en je helder kunt blijven denken.
Een rustig lichaam is ontspannen en staat open, zodat je ook open staat voor anderen. Het helpt je bijvoorbeeld om empatisch te zijn als iemand in je buurt weer eens onredelijk uitvalt, overdreven paniekerig reageert of helemaal dichtklapt.
Het is voor mij, en voor velen met mij, ook een moment om weer te voelen waar het écht over gaat. Wat de essentie is als zekerheden wegvallen.
Draag zorg voor anderen en voor jezelf. Nu is misschien een uitgelezen moment om te beginnen met yoga, meditatie, wandelen of joggen om zorg te dragen voor je lichaam en geest en dicht bij je zelf te blijven. Ook dat helpt om veerkrachtig door de situatie heen te komen.
Ik wens je veel innerljke rust, moed en wijsheid toe.
