Conflict als een doolhof: de weg kwijt…
Bij conflicten zijn we met onze aandacht vooral naar buiten gericht. We zijn met anderen bezig.
- Hij heeft het op mij gemunt!
- Met haar valt echt niet samen te werken!
- De directie heeft ons in de steek gelaten!
- Hij strooit leugens rond over mij!
- Zolang ze haar excuses niet aanbiedt, spreek ik niet meer tegen haar!
We interpreteren, maken verwijten, beschuldigen en projecteren er op los! We investeren onze energie in het wijzen naar anderen en het zoeken naar externe oorzaken voor onze frustratie.
We lopen verloren in de zoektocht naar ‘de schuldige’, ‘de oorzaak’ en ‘de waarheid’. Met oogkleppen op strijden we voor ons ‘gelijk’ en beseffen niet dat anderen ondertussen hetzelfde aan het doen zijn.
We creëren conflictverhalen en vertellen ze zo vaak dat ze werkelijkheid worden. We rumineren over incidenten, melken anekdotes uit en blijven oude koeien uit de sloot halen
We raken de weg kwijt in de chaos van een conflict en tasten verward rond in de mist. We zijn het spoor bijster en weten niet meer hoe we er uit kunnen raken. We lopen met de kop tegen de muur.
We zoeken vertwijfeld naar ‘de’ oplossing en klampen ons vast aan wie ons probeert te ‘helpen’ om een conflict op te lossen: HR medewerkers, preventie-adviseurs, vertrouwenspersonen, vakbondsvertegenwoordigers of bemiddelaars.
In een doolhof bots je op doodlopende straten, kan je de verkeerde weg nemen en dool je letterlijk tot je eruit bent. Een doolhof is zo gemaakt dat je erin verdwaalt en telkens geconfronteerd wordt met verschillende paden en mogelijkheden.
Een doolhofparcours roept vaak negatieve emoties op: irritatie, frustratie, onmacht en ontreddering.
“Een labyrint is een tool voor persoonlijke, psychologische en spirituele transformatie die bestaat uit één weg. Men gaat er van uit dat het de rechter hersenhelft stimuleert.”
(Buchanan)
Conflict als labyrint: de weg naar binnen
Er is ook een andere weg. De weg uit een conflict is de weg die er dwars doorheen gaat. Door de zure appel bijten, naar de pijn gaan, het conflict recht in de ogen kijken.
Dit proces wordt gesymboliseerd door een labyrint, een oeroude metafoor voor het zoeken, verdiepen en voor de verschillende bewustzijnsniveaus.
De essentie van een labyrint is dat er één weg is. Er zijn geen kruispunten of vertakkingen.
Het lange pad voert, via bochten en slingerbewegingen, naar het midden. Dit staat symbool voor de weg die de zoeker moet afleggen om tot de essentie te komen.
Het labyrint daagt ons uit om met wilskracht door te lopen en de weg te blijven volgen. Eenmaal in het midden, leidt de weg vanzelf naar de uitgang.
Bij het zoeken naar een uitweg in conflict kijk je dus beter in de spiegel dan met de vinger naar de ander te wijzen. Het vraagt moed en eerlijkheid om aan oprecht zelfonderzoek te doen.
Uitgangspunt is: alle verandering start bij jezelf!
IN DE SPIEGEL KIJKEN
Wanneer je moed en wijsheid hebt om de weg naar binnen te nemen, kies je voor het werkelijk veranderen van de conflictsituatie. Je neemt verantwoordlijkheid voor jezelf in plaats van een oplossing buiten jezelf te zoeken of te verwachten dat anderen de situatie voor jou fixen.
Kijk met mildheid naar je eigen aandeel in de conflictsituatie en ga op onderzoek, bijvoorbeeld aan de hand van onderstaande vragen:
- Wat heb ik gedaan of niet gedaan waardoor het conflict is kunnen escaleren?
- Welke kansen tot open gesprek heb ik laten liggen?
- Waar heb ik spijt van?
- Wat heb ik uit angst niet gedurfd?
- Wat zeggen mijn emoties over wat ik belangrijk vind in samenwerking?
- Wat heb ik van de ander nodig om weer door dezelfde deur te kunnen gaan?
- Wat ben ik zelf bereid te veranderen om beweging in de vastgelopen situatie te brengen?
Wanneer iedereen verantwoordelijkheid neemt voor zijn eigen behoeften, interpretaties, emoties en gedrag, dan zetten conflictpartijen een reuzenstap naar elkaar toe!
“De weg naar het midden van het labyrint leidde naar de ervaring van het keerpunt; zonder dit keerpunt was het onmogelijk het labyrint te verlaten.
Een dergelijke inwijdingservaring was en is nog steeds een ommekeer van het materiële naar het spirituele – en vanwaaruit weer vanuit het spirituele naar het aardse. (…)
De weg naar heling leidde via het labyrint naar de kern van de eigen persoonlijkheid – het ik, het zelf.”
(Glasl)
“In conflictsituaties helpen je persoonlijke copingstrategieën om het op korte termijn leefbaar te houden.
Je gedrag kan het resultaat zijn van een vrije, weloverwogen keuze (bv. humor, afstand nemen, hard werken, het conflict een beetje ruimte geven).
Maar soms is het ook reactief en heb je niet echt het gevoel hier bewust voor te kiezen.
Strategieën, zoals hiervoor vermeld, die op langere termijn worden ingezet, bestendigen en verergeren een conflict. Ze kosten veel energie en leveren weinig op. Je raakt op den duur boos, gefrustreerd, angstig, wanhopig of juist gelaten.”
(Silvia Prins)
Inspiratie
Friedrich Glasl (2008). Conflict, crisis, catharsis. De transformatie van de dubbelganger. Zeist: uitgeverij Christophoor.
Jim Buchanan (2007). Labyrithes pour l’esprit. Créer ses propres labyrinthes pour méditer et s’éveiller. Paris: Le Courier du Livre
Meer over zelfonderzoek en persoonlijke groei in conflict in mijn nieuwe boek: ‘Leidinggeven als het moelijk is. Het potentieel in conflicten’ (juni 2020, Pelckman)
Copyright © Silvia Prins (2020). Alle rechten voorbehouden. Artikelen of delen hieruit mogen elders gepubliceerd worden, maar alleen op o.v.v. het copyright en de naam van de website. Dank om me hiervan op de hoogte te stellen. (herwerkte versie van een colomn uit 2018)
Foto 2: Anna Legein