Rode knoppen en vishaken
Je kent het wel.
- Je collega begint voor de zoveelste keer dezelfde argumenten op een drammerige manier te verdedigen
- Je manager negeert een kritische vraag die je stelt tijdens een vergadering
- Je medewerker komt alweer te laat op een afspraak
- Je krijgt kritiek op een verslag waar je keihard aan gewerkt hebt.
We hebben allemaal onze rode knoppen: mensen en situaties die ons uit evenwicht brengen. Je wordt geïrriteerd, boos, ongeduldig. Je geeft de ander de schuld, wil wraak nemen en het liefst meteen terugslaan.
Voor je het goed en wel beseft, kom je in een kettingreactie van gedachten en gevoelens terecht die niet te stoppen lijkt. En je doet of zegt dingen waar je achteraf spijt van hebt. Je hebt in de vishaak gebeten: you are hooked!
Mits aandacht en oefening, kan je jezelf betrappen op de momenten dat ‘het’ gebeurt.
Je lichaam spant op, verkrampt en je pantsert je tegen de dreiging. En daardoor raakt je geest ook verkrampt. Je kunt niet meer helder denken of bewuste keuzes maken. Je empathie droogt op, je verkilt en sluit je af van de ander.
“When we feel powerful energy, we tend to be extremely uncomfortable until things are fixed in some kind of secure and comforting way either on the side of “yes” or the side of “no”, the side of “right” or the side of “wrong”. We long for something that we can hold on to.”
(Pema Chödrön)
Uit het leven gegrepen
Ik start ’s morgens met een team. Het is de laatste bijeenkomst. We gaan afronden en afspraken maken. Tenminste, dat denk ik.
Bij het startrondje zeggen de mensen dat ze helemaal geen vragende partij zijn voor deze bijeenkomst. Ze hebben er duidelijk geen zin in. Er is weinig energie in de ruimte. Ik voel angst, voorzichtigheid, aarzeling, fatalisme, een gevoel van “dit gaat toch nooit veranderen!” En de uitspraak: “Er is na al die tijd nog steeds geen oplossing.”
Ik merk dat mijn lijf opspant. Ik zit op het puntje van mijn stoel. Ik krijg het warm. Voel de adrenaline.
Gedachten razen door mijn hoofd: ja, maar had dat dan gewoon gezegd! Ben ik daarom om 5u30 uit mijn bed gekomen?! Ik betrap mezelf op oordelen en de impuls om verwijten te maken.
Ik dreig mijn compassie te verliezen voor deze mensen die zo worstelen met de verschillen. Ik word ongeduldig en – als ik niet oplet – kan ik geen begrip opbrengen voor de tijd die deze collega’s nodig hebben om elkaar weer een beetje te vertrouwen.
Hoe nu verder?
Ik adem, laat de woorden voor me op tafel landen en vind de ‘zachte plek’ in mezelf waardoor ik weer verder kan. Het lukt me om te ontspannen in het ongemak van de situatie en om contact te maken met hen.
Ik heb me dit keer gelukkig niet laten triggeren.
In het ongemak zitten
Wat doe jij in situaties die je triggeren, uitdagen, persoonlijke raken?
Reageer je defensief vanuit je frustratie, eigen gelijk en om jezelf te beschermen? Sla je op de vlucht en zin je op wraak? Laat je je agressie de vrije loop? Doe je je harnas aan? Trek je een muur op?
Of lukt het je om een pauze in te lassen om te observeren wat er van binnen gebeurt, zodat je van daaruit een bewuste keuze kunt maken?
De kunst is om in het ongemak te blijven zonder gehoor te geven aan de impuls om onmiddellijk iets te moeten doen.
In het ongemak kom je onzekerheid tegen, voel je geen grond onder je voeten en weet je even niet meer wat je moet doen. Het gemakkelijkste is dus om in gewoontegedrag te vervallen.
Maar als het je lukt om even op de pauzeknop te duwen en op de ‘plek der moeite’ te blijven, dan kan je een andere keuze maken. Adem en pauseer.
In het ongemak ga je op zoek naar de ‘soft spot’, de ruimte die nog niet verhard en verkild is.
Waar is je vermogen om empathie en compassie te voelen? Besef je dat de ander – net als jij – alleen maar erkenning en liefde wil? Kijk of je toegang hebt tot je geduld, moed, oprechte nieuwsgierigheid, kwetsbaarheid. Kan je ook lachen om jezelf en om je imperfecties?
Vanuit die plek kan je een werkelijk verschil maken, een situatie veranderen en ervoor zorgen dat spanning niet verder escaleert.
“In some old familiar way, we automatically erect a protective shield and our self-centeredness intensifies.
But this is the very same moment when we could do something different.”
(Pema Chödrön)
Bron van inspiratie: onder andere ‘Practicing Peace’ van Pema Chödrön. Boulder, Shambala, 2018.
Copyright 2021 © Silvia Prins. Alle rechten voorbehouden. Artikelen of delen hieruit mogen elders gepubliceerd worden, maar alleen op o.v.v. het copyright en de naam van de website. Dank om me hiervan op de hoogte te stellen.