Trauma: een collectief perspectief
Het boek van Thomas Hübl uit 2020 is actueler dan ooit. In dit werk legt hij de link van individueel en intergenerationeel trauma naar collectieve kwetsuren en de consequenties als die niet geheeld worden.
Ik licht er graag een paar inzichten en concepten uit die relevant zijn voor wat er nu in de wereld gebeurt en hoe dit lijkt te resoneren met wat ik in organisaties zie gebeuren. En wat ik ook bij mezelf en de mensen om me heen voel. Ook bij mij is het onder mijn vel gekropen…
Het is bijvoorbeeld verhelderend hoe Hübl beschrijft dat het blootgesteld worden aan rauwe beelden in het nieuws, oorlogsreportages zonder veel censuur en dagelijkse, aanhoudende menselijke ellende onder ons vel kruipt. De onophoudelijke stroom aan informatie van het front vergelijkt hij met trauma energie die ons lichaam opneemt en moet verwerken.
Onze individuele en collectieve zenuwstelsels moeten dit op de een of ander manier verteren.
Mensen reageren hier soms op door het nieuws uit te zetten, afleiding te zoeken, zich te verdoven of zich op andere manieren af te schermen van de realiteit.
Dit heeft een effect op hoe we in de wereld en in relaties staan. Onze capaciteit om compassie op te brengen neemt af. We worden onverschillig, kijken de andere kant op en raken gedisconnecteerd van anderen en van onszelf. We vluchten collectief in consumptiegedrag.
“It is an unfortunate truism of the human condition that positive and necessary change is most often preceded by crisis. (…)
In the apathy borne from denial, detachment, disowning, lethargy, complacency and spiritual torpor, we particpate in systems of collapse.
Hovering over the precipe, we narcoticize ourselves with food, alcohol, sex, social media, online shopping, video games, and series binge watching.
We numb out and disrelate: “Netflix and chill”.
When these anesthetics fail and our pain centers get activated, we erupt at our families, our neighbours, our leaders, and our screens, regressing towards tribalism and expressing outrage at one another’s actions, ideas or essential characteristics.”
De kracht van collectieve ‘presence’
Present zijn is de tegenpool van afwezig zijn (presencing <=> absencing). Het betekent dat je aanwezig kan zijn bij alles wat er is. Ook bij de dingen die moeilijk, confronterend en beangstigend zijn.
Met een open blik, een open hart en een open wil kijken naar wat er is en wat er mogelijk is, als voorwaarde om transformatie van trauma mogelijk te maken.
Dit vereist nieuwsgierigheid, compassie en moed.
Presence vraagt dat we op een volwassen manier, vanuit een geïntegreerd zelf, aanwezig kunnen zijn zelfs bij de meest intense emoties. Zonder deze ervaring als levensbedreigend te ervaren. Veel mensen deinzen hier voor terug.
‘Absencing’ ontstaat wanneer we ontkennen wat er is, ons in de loopgraven van ons eigen gelijk verschansen en vasthouden aan oude zekerheden. Afwezig verwijst naar: ik kan jou niet voelen. En; ik kan mezelf niet voelen…
Zo blijven oude patronen en conflicten zich eindeloos herhalen.
“Trauma distorts our perception of reality, leaving us unable to see the world as it is. (…)
Seeing through the filter of the past is a recipe for conflict. (…)
When we become burdened by the stories we tell ourselves about the past, we cannot show up fully in the present; we can’t bring our most essential energy into our work or relationships.”
(p 42, 58, 9)
Een ‘we-space’ voor heling
Het is moeilijk om samen een toekomst op te bouwen, zolang we het verleden niet hebben kunnen loslaten. Moeilijke gebeurtenissen uit het verleden moeten geïntegreerd worden zodat nieuwe ervaringen mogelijk worden.
Als we hier samen niet naar willen kijken, zullen we vervallen in onbewuste, repetitieve patronen die het leven uit een team of organisatie zuigen. In conflicten zie je bijvoorbeeld vaak dader-slachtoffer-redder patronen die zich eindeloos herhalen en maken dat we vast komen te zitten.
Het potentieel van het collectief blijft onderbenut en we zitten vast in repetitieve cycli.
De uitdaging is om met elkaar in gesprek te gaan, om te verbinden doorheen de verschillen, elkaar te ontmoeten als mens en de kwetsuren uit het verleden een plaats te geven, zodat ze onze toekomst niet hypothekeren.
Traumaheling is alleen mogelijk vanuit verbinding. Menselijke relaties zijn de weg naar wederzijdse steun en co-regulatie van onze zenuwstelstels.
Daarom moeten we sociale ruimtes creëren waar we met elkaar in gesprek kunnen gaan om ervaringen te verteren en integreren. Ruimtes waar we tot herstel en post-traumatische groei kunnen komen.
Zo kunnen we repetitieve, collectieve patronen doorbreken en samen iets nieuws creëren.
“Like truth, shadow always outs.
Suppressed energy doesn’t go away, and even dark or disowned energy cannot be destroyed. It needs to move, to become, to transmute; it must find an expression.
In this way, unconscious material rises again and again to the surface , seeking to be met, detoxed and clarified.
Until trauma has been acknowledged, felt, and released, it will be experienced from without in the form of repetition compulsion and projection and from within as tension and constraction, reduction of life flow, illness or disease.”
Dit boek is rijk aan inzichten en verbindt het individuele niveau van trauma en heling aan het bredere kader van inter-generationeel trauma en de trauma’s die leven en vastzitten in gemeenschappen, regio’s, landen en naties.
Een aanrader!
Thomas Hübl (2020). Healing Collective Trauma. A Process for Integrating our Intergenerational and Cultural Wounds. Sounds True.
Dit boek is ondertussen ook vertaald in het Nederlands: Helen van collectief trauma. Bij Ankh Hermes.
Heb je ook behoefte om moeilijke thema’s, oud zeer, collectieve kwetsuren te helen?
Neem contact op.
