Een pareltje met onverwachte relevantie
Soms struikel je over een pareltje. Dit is er voor mij zo een.
Ik las dit boekje van de Amerikaanse boeddhiste Pema Chödrön een tijdje geleden. Tot mijn verrassing ontdekte ik dat het naadloos aansluit bij mijn visie op persoonlijk werk in conflict.
In essentie gaat het over de vragen:
- Hoe kan ik oude vetes en ruzies loslaten?
- Hoe stop ik met het vermijden van situaties en personen die me een ongemakkelijk gevoel geven?
- Hoe oude angsten, vrees voor van alles en nog wat, een beperkende tunnelvisie, een afgesloten hart en aarzelingen overstijgen?
- Hoe kan ik mezelf bevrijden van vastgeroeste patronen en dat wat vastzit weer losmaken zodat het weer kan stromen?
The main question is, are we living in a way that adds further aggression and self-centeredness to the mix, or are we adding some much-needed sanity?
Van gewoontegedrag naar bewust handelen
Onlangs zei een coachingklant hoopvol: “Ik wil me in moeilijke gespekken automatisch rustig en constructief gedragen”.
Hoe goede nieuws is dat je reactieve patronen, oude gewoontes, onproductie reacties en niet bedoeld kwetsend gedrag kunt veranderen.
Het minder goede nieuws is dat dit oefening vraagt. Veel oefening. Consistent en langdurig!
Je automatische piloot in situaties van dreiging en je overlevingsreacties zijn sterker dan jezelf. Ze zitten in je lijf en dienen om je identiteit – wie je denkt te zijn – te beschermen.
Dat ziet er uit als
- “Ik heb gelijk”
- “Je moet de waarheid niet verdraaien”
- “Ze hebben het op mij gemunt!”
Onze op angst gebaseerde gewoontes bieden zekerheid, grond onder de voeten en een zeker comfort. Net zoals iedereen hebben we nood aan erkenning, veiligheid, respect, gezien worden, appreciatie, erbij horen, controle.
We rennen weg van ongemakkelijke situaties en maken het daardoor – zonder het te willen – nog moeilijker.
Our fixed ideas about “them” arise quickly, and this has again and again caused great suffering. This is a very old habit, a crippling habit, a universal response to feeling threatened.
Agressie de-escaleren kan je leren
Bij ongemak zoeken we typisch naar verlichting op de verkeerde manieren:
- Plezier opzoeken (grasping)
- Je gevoelens verdoven en afleiding zoeken (aversion)
- Je kwaadheid uitleven (acting out)
We proberen met andere woorden weg te lopen van de ongemakkelijke situatie door toevlucht te zoeken in fantasie, gedachten, zorgen en plannen.
Als je getriggerd wordt door een situatie of persoon, dan schiet je vanzelf in een reactieve gewoonte. Ons ego is aan zet! Dit geeft je een vals gevoel van zekerheid en controle.
Natuurlijk verlang je naar een eenvoudig recept om beter met conflicten om te gaan. Eigenlijk is het ook heel simpel en daardoor juist misschien zo moeilijk: train jezelf om IN de situatie te blijven en het gevoel van ongemak voluit te ervaren.
Instead of blaming our discomfort on outer circumstances or on our own weakness, we can choose to stay present and awake to our experience, not rejecting it, not grasping it, not buying in the stories that we relentlessly tell ourselves.
Haal jezelf uit de knoop en stop de kettingreactie
Chödrön geeft een eenvoudige praktijk mee (die uiteraard niet zo eenvoudig is als het eruit ziet!).
De idee is dat je leert om in het discomfort te blijven zitten, aanwezig te zijn, met mildheid voor jezelf en om eerlijk naar jezelf te kijken.
Moeilijke mensen en lastige situaties kan je dus zien als een kans om iets over jezelf te leren. De voorwaarde is dat je eerst naar binnen kijkt.
Dit zijn de drie stappen:
- Erken dat je getriggerd bent en voel de verleiding om in je gewoontegedrag te vervallen.
- Pauzeer, haal drie keer diep adem en ervaar dit moment ten volle. Wees nieuwsgierig: wat gebeurt er van binnen?
- Ontspan en ga verder met wat je aan het doen was.
Door in je dagelijks leven bewuster om te gaan met de triggers van alle dag, kan je zélf een destructieve ketting van reacties doorbreken.
Je hebt dus op elk moment van je leven een keuze.
Pema Chödrön (2019). Taking the Leap. Freeing Ourselves from Old Habits and Fears. Shambala, Boulder.
Ik heb eerder ook haar boekje ‘When Things Fall Apart’ gelezen. Ook zeer de moeite.