Tussen wat niet meer is en wat nog niet is
Het ondertussen is de tussen-tijd.
Tussen het oude dat we hebben achtergelaten of los hebben moeten laten. En het nieuwe dat nog niet verschenen is.
Donald Winnicott noemde dit ook ‘potential space’: de ruimte waar alles nog mogelijk is. Als we het kunnen uithouden om even in het niet-weten te verwijlen.
In de Gestalt spreken we van de ‘Fertile Void’, of de vruchtbare leegte. Wanneer alles even stilvalt en tot rust komt. Zoals de natuur in de winter.
De Franse antropoloog van Gennep noemde dit de ‘liminale fase’, een fase in overgangsrites. Tussen afscheiding – transitie/liminaliteit – re-integratie. Het is het overschrijden van een drempel.
In de winter sta ik mezelf de laatste jaren toe om voluit te ‘winteren’.
Het is een periode van verstilling, vertraging, rust en even niet moeten weten wat ik volgend jaar ga doen.
Prille kiemen de ruimte geven om wortel te schieten. Niet té snel mijn ideeën vormgeven en naar buiten brengen.
Ondertussen is de lente officieelt gestart en kom ik stilaan van onder mijn spreekwoordelijke dekentje uit… Ik bruis weer van de ideeën.
Brievenblog ‘Het Ondertussen’
“Een brievenblog is een ketting van een aantal blogs in briefvorm, geschreven door meerdere auteurs. Al schrijvend haken we in op elkaars reflecties.
In Het Ondertussen – van blog tot blog – zijn we samen onwetend onderweg. In de tussentijd – van blog tot blog – laten we elkaars hersenspinsels rijpen, broeden we op antwoorden en op nieuwe vragen.”
Dit is een initiatief van Lies Lambert en Saskia Vandeputte.
Met veel plezier heb ik hier aan meegewerkt. Het is ondertussen al bijna 1,5 jaar geleden dat ik mijn gedachten neerpende.
De hele ketting staat ondertussen online!
Mijn mijmeringen bij het thema ‘Het Ondertussen’
Hier een paar uittrekstels uit mijn brief.
“Voor mij is deze periode, die we kerstvakantie noemen, de tijd bij uitstek om te ‘winteren’. Even niets moeten. Laten bezinken. Terugblikken op wat was.
Contact maken met een onderstroom van kleine tintelingen, stroompjes van verlangen, dingetjes die schuren en die iets aangeven van wat zich wil manifesteren. Ik weet het nog niet.
Mijn valkuil is om te snel beslissingen te nemen en te voortvarend premature ideeën te willen materialiseren. Vanuit ongeduld, greep willen en in actie willen komen.
Ik gun mezelf deze periode om het nog niet te moeten weten. Het Voelt als een luxe, maar eigenlijk is het zo wezenlijk. Vervellen, afpellen, naar de kern gaan, contact maken met wat er echt toe doet.”
(…)
“Sinds Corona heb ik een hobbie. Ik volg lessen fotografie aan de academie. Daar kom ik hetzelfde tegen. We moeten weer leren (!) om te vertrekken vanuit de leegte.
Pure Gestalt dus.
De opdracht was bijvoorbeeld om op het stationsplein van Leuven, waar je totaal overprikkeld wordt door alle visuele, auditieve en olfactieve stimuli, een rustpunt te zoeken (en daar een foto van te maken). En dan op zoek te gaan naar een punt. En een lijn. En een driehoek, vierkant, enz.
Vertrekken vanuit leegte om iets te laten ontstaan.”
(…)
“Spelen met conflicten. De illusie van een ‘oorzaak’ en een ‘oplossing’ loslaten. De ‘waarheidsbevinding’ achterlaten en samen nieuwsgierig zijn naar wat er ontstaat.
‘Niemand heeft monopolie op de waarheid’ zeggen ze in de Deep Democracy. Dat vinden mensen moeilijk. Controle loslaten, uit het eigen grote gelijk stappen, projecties terugnemen, zich openstellen voor andere waarheden en in het niet-weten durven stappen.
“Vertragen om daarna te kunnen versnellen”: dit soort mantra’s roep ik regelmatig. En als mensen vertragen beginnen ze te voelen. Voor velen is dit doodeng.
Snelheid is weglopen van de leegte van het ondertussen.“