visie op conflict, Escalatie en trauma op de werkvloer
Conflict en escalatie
Van conflict-aversie naar conflictvaardig
Trauma op de werkvloer na pijnlijke ervaringen
Van ‘oplossen’ naar herstel en heling
Conflicten – Herken je dit?
De volgende situaties komen vaak voor op de werkvloer.
- Tijdens vergaderingen wordt er gezwegen, maar aan de koffiemachine komen de tongen los
- De sfeer is om te snijden maar mensen blijven beleefd
- Iedereen zwijgt voor de lieve vrede en spaart elkaar, maar de spanningen stapelen zich gaandeweg op
- Dezelfde verhitte discussies komen tot ieders ergernis telkens weer terug
- Als leidinggevenden ben je voortdurend bezig met brandjes blussen en het helpt niet
- Er is veel energieverlies door sluimerende spanningen in de onderstroom
- Er zijn kampen en breuklijnen en medewerkers raken steeds verder van elkaar verwijderd
Waar mensen samenwerken zijn er verschillen die leiden tot onbegrip, irritaties, oordelen, opgekropte frustraties, kwaadheid of verbale en non-verbale agressie.
Vaak herkennen we conflicten niet meteen of veel te laat. Hierdoor kunnen ze zichtbaar of onzichtbaar verder escaleren.
“Once we begin to view conflict as a doorway to greater connection, clarity, teamwork, and energy, a simple yet monumental shift occurs.
The internal messages of ‘This should not be happening!’ or ‘Who is to blame here?’ begin to shift to
‘What is happening here?’ or ‘What growth, connection or clarity can come from handling this with skill?’”
WAT NIET WERKT…
Met de beste bedoelingen doen we in conflictsituaties allerlei dingen die niet werken:
- Verschillen onder de mat vegen
- Wachten tot het vanzelf beter wordt
- Inzetten op consensus en harmonie: alle neuzen in dezelfde richting
- Elkaar niet aanspreken op storend gedrag
- Ventileren en steun zoeken bij anderen
- Overmatig voorzichtig worden
- Incidenten zo snel mogelijk oplossen en overgaan tot de orde van de dag
- Samenwerkingsconflicten proberen op te lossen via 1-op-1 gesprekken
Je leert eigenlijk nergens hoe je moeilijke thema’s bespreekbaar kunt maken en conflicten constructief kan aangaan.
Het kan gelukkig anders.
Conflicten aanpakken
Een eerste stap is een conflict bespreekbaar maken. Hierbij ligt de focus op:
- De escalatie van het conflict stoppen
- Misverstanden ophelderen en interpretaties checken
- Op zoek gaan naar de oorsprong van de spanningen
- De verschillende dimensies van een conflict kunnen zien
- De shift maken van verdedigen en verwijten naar nieuwsgierig onderzoeken
- De ingesleten beschermingspatronen doorbreken en kiezen voor nieuw gedrag
- Inventariseren wat er nodig is om beter samen te werken
- Concrete afspraken maken voor toekomstig functioneren
conflictvaardiger worden
Via een proces van conflicthanterig, kan een team samen groeien in conflictvaardigheid!
- Elkaar sneller durven aanspreken bij irritatie
- Investeren in oprechte feedback geven
- Constructief van mening kunnen verschillen
- Regelmatig stilstaan bij de vraag: hoe zit het met onze samenwerking?
Bouwen aan een open en productieve cultuur
Door samen gesprekken aan te gaan, investeer je in cultuurverandering.
Want je bent zélf de cultuur die moet veranderen!
“(…) what is important is not coming into conflict,
but feeling allowed to do so.”
trauma op de werkvloer – herken je dit?
Traumadynamieken laten zich niet gemakkelijk lezen. Organisaties zitten vaak met de handen in het haar en weten niet hoe ze dit soort vastgelopen situaties, die soms heel lang aanslepen, kunnen deblokkeren.
Wat ik vaak hoor is:
- Er zijn ‘historische’ conflicten die maar niet opgelost raken, wat we ook proberen
- Er is een toxische cultuur ontstaan na jaren van grensoverschrijdend gedrag en mensen voelen zich slachtoffer en machteloos
- Er hangt een vreemde ‘zwaarte’ in de organisatie, maar het is niet bespreekbaar
- Er ‘hangt’ iets maar we krijgen de vinger er niet achter
- Er is ‘oud zeer’ waardoor mensen in het verleden blijven hangen
- Er is een vertrouwensbreuk
- Het zit in het behang
- Iedereen zit in overlevingsmodus
“Trauma, in essence, is all about overwhelm and broken connections. (…)
Trauma can result from shock,
and also from a series of painful and difficult experiences which can be cumulative over time.”
‘Oplossen’, of is er iets anders nodig?
Ondertussen zijn er al heel wat procedures (informele melding; formele klacht; tuchtprocedure), instrumenten (risicoanalyse; klimaatstudie) en professionele rollen (vertrouwenspersoon; preventieadviseur; welzijnscoach; interne bemiddelaar) geïnstalleerd om dit soort problemen op te vangen.
Naast deze benaderingen, is er ook nood aan een relationele en collectieve insteek die oog heeft voor
- het stimuleren van persoonlijk leiderschap wanneer mensen geconfronteerd worden met ongepast, onbeleefd of destructief gedrag gedrag
- het herkennen, aankaarten en veranderen van ziekmakende patronen
- het investeren in een open en gezonde cultuur
Tijd heelt niet alle wonden…
Om traumatiserende ervaringen te helen is het nodig om erkenning te geven aan de noden, pijnlijke ervaringen en angsten van alle betrokkenen die te maken hebben gehad met overweldigende gebeurtenissen, grensoverschrijding en pijnlijke situaties.
Dit vraagt om een veilige en passende sociale structuur waar de betrokkenen de destructieve patronen samen onderzoeken onder ogen wat er is misgelopen. Ze kijken hoe ze de ongezonde werksituatie kunnen veranderen en wat er nodig is voor meer welzijn op de werkvloer.
Wanneer mensen erin slagen om samen te leren uit moeilijke ervaringen en deze kunnen integreren, dan wordt het mogelijk om opnieuw naar de toekomst te kijken.
Deze investering in relationele intelligentie, emotionele veerkracht en cultureel is een opstapje naar een gezondere organisatiecultuur met een grotere tolerantie voor moeilijke situaties.
“When we become burdened by the stories we tell ourselves about the past, we cannot show up fully in the present; we can’t bring our most essential energy into our work or relationships.
(…)
Unhealed trauma damages our capacities for presence and embodiment and harms our ability to relate and connect with others in a healthy way.”
Only by addressing unresolved past suffering can we work effectively to prevent potential future suffering.
A collective trauma requires a collective response.”