Een bad van ervaringen
Eind juli heb ik me gelaafd aan de wijsheid en relationele intelligentie van Thomas Hübl (die ik al jaren volg).
Ik heb me laten voeden door talloze ervaringen. Van lezingen tot dansen, van persoonlijke vragen doorwerken tot zoemen, van meditatie tot gezond eten, van dharma talks tot siësten in het gras, van huilen tot lachen.
Het was een week ronddobberen in een enorm collectief veld (ruim 500 deelnemers!) waarin moeilijke ervaringen ruimte kregen en gedragen werden.
In deze blog probeer ik je een glimp van mijn beleving mee te geven.
Doorheen de dagen doorliepen we de verschillende niveaus van trauma: blokkades en kwetsuren in onszelf, de storingen in het contact met anderen, de pijn van vorige generaties die in ons verder leeft en tot slot hoe de collectieve trauma’s in de wereld ons beroeren en mobiliseren.
Mensen getuigden over heel wat traumatiserende ervaringen. Ik noem er enkele:
- voorouders die nazi waren, het noodgedwongen breken met de familie en nazaten die leven met woede
- opgroeien in de DDR en tot op de dag van vandaag constant alert zijn en niet vrijuit durven spreken
- de pijn van ouders en grootouders dragen die te maken hebben gehad met racistische moorden en op de vlucht moesten slaan
- weten dat je niet gewenst was als kind en niemand hebben gehad die naar je omkeek
Deze getuigenissen landden in een stevig veld dat de heftigheid mee droeg.
Trauma is bevroren energie en het vraagt voortdurend extra energie om het bevroren te houden.
Trauma verstoort de flow van energie in ons lichaam, waardoor we in het verleden blijven steken en ons potentieel zich niet kan manifesteren.
Blokkades en bevroren energie
trauma-responsen zijn intelligent!
In een welbepaald systeem (bv je gezin van oorsprong) is de trauma-respons van het kind meestal de beste optie. Bijvoorbeeld niet voelen als de gevoelens te overweldigend waren voor het kind. Of je terugtrekken in jezelf als de omgeving te onveilig was.
Traumatiserende ervaringen bevriezen de levensenergie in je lijf. Er ontstaan patronen die getuigen van de intelligentie van je lichaam.
Je niet geïntegreerde geschiedenis is hier-en-nu aanwezig en zit in je lichaam. Deze geblokkeerde levensenergie houdt je vast in het verleden. Bij stress en spanning reageer je dan vanuit iets ouds. Je herhaalt met andere woorden je eigen drama keer op keer.
stappen naar heling
Herhaalde malen zag ik hoe mensen de eerste voorzichtige stappen naar heling zetten. En dat de manier van werken van Thomas mildheid, begrip, verlichting en beweging bracht.
Bij het benoemen van een moeilijke ervaring (bv “Ik voel een beklemming rond mijn keel”) ging hij behoedzaam naar de blokkade toe.
Hij gaf ruimte aan de innerlijke ervaring als alternatief voor het veroordelen of iets anders te willen (bv “Waarom voel ik niks!?”).
Hij hielp mensen om naar hun lichaam te gaan en stil te staan bij wat er daar te voelen was (bv “Ik voel een hete golf van woede”). Hier bij blijven, het wat zachter maken en liefdevol onderzoeken.
Present zijn is een belichaamd aanwezig zijn. Het betekent in de stroom van het leven staan, zoals het zich nu aandient.
Nieuwsgierig en niet oordelend onderzoeken is dus de boodschap (bv “Als je zegt ‘overweldigd’ wat is dat dan voor jou? Waar voel je dat?).
Dit betekent dus: niet in de weerstand gaan, vluchten, oordelen, er tegen vechten, ontkennen, je snel herpakken, je ervaring wegwimpelen, afstand nemen of dissociëren.
Door vertraging, bewuste aandacht, zelfregulatie en co-regulatie, kan er opnieuw beweging ontstaan. Je zag de ontspanning in de vorm van een uitademing, kleur op het gezicht, bewegingen of een bevrijdende lach.
Heling is het vloeibaar worden van wat bevroren is.
Het is de pijn omzetten in vrije energie en keuze.
lagen van trauma
Trauma zit vast in veel lagen. Het speelt op persoonlijk niveau waar het bestaat uit bepaalde emoties (bv angst), lichamelijke sensaties (bv je benen niet voelen) en gedachten of verhalen over jezelf of (bv “Er is iets mis met mij”).
Wellicht heb je iets ergs meegemaakt in je leven dat kwetsuren heeft nagelaten (bv een ongeluk, misbruik, alcoholisme, zelfmoord). Vaak gaat het over een aaneenschakeling van kleinere ervaringen, waardoor je je moest beschermen (bv niet gezien worden, voor je ouders moeten zorgen, gepest worden).
Bij individueel traumawerk onderzoek je hoe je bewuster kunt voelen wanneer je reactief wordt en wat de triggers zijn. Via zelfregulatie en co-regulatie met een therapeut kan je nieuwe ervaringen opdoen waardoor de patronen in beweging komen en je ervaringen kunt integreren.
Trauma speelt ook inter-generationeel. Bepaalde kwetsuren, niet geïntegreerde ervaringen, geheimen en taboes, schuld en schaamte, kunnen weer opduiken in de nakomelingen. De ingang hier is contact met de voorouders. Misschien weet je wat er ooit gebeurd is en anders kan je ook invoelen.
Ook collectieven kunnen getraumatiseerd zijn. Dat zijn onder andere de verhalen die we elke dag in het nieuws horen en zien. Hele naties dragen trauma’s met zich mee door belastende ervaringen (bv oorlog, genocides) die nooit ruimte hebben gekregen.
Collectieve heling is meer dan ooit nodig in onze samenleving die worstelt met poly-crisissen. Want niet geïntegreerde traumatiserende ervaringen genereren op hun beurt weer nieuwe trauma’s… Denk bijvoorbeeld aan de trauma’s die nu verder gezet worden in Gaza…
Bij heling gaat het niet over dingen ‘oplossen’, maar over verstillen, naar de belichaamde ervaringen gaan, ruimte maken voor wat er is, zodat er weer beweging kan ontstaan en de ervaringen geïntegreerd kunnen worden.
Uiteraard zijn al die lijntjes niet zo helder. Vaak hebben mensen ergens last vast, zonder enig idee waarom (bv angst, depressie, woede). Er is veel verstrikking. Er is zwijgen, ontkennen en wegduwen. Onze wereld lijkt te snel om te vertragen.
Hübl deed een uitspraak die mij erg aangreep:
“Met alles wat we nu weten over trauma, kunnen we niet meer niets doen!”
(Hij is met zijn organisatie bijvoorbeeld betrokken bij het helingsproces na de genocide in Rwanda)
Wanneer mensen in staat zijn elkaar en zichzelf te vergeven in een conflict, dan zijn ze beiden vrij.
Als ze erin blijven hangen, zijn ze gevangen in het verleden en onvrij.
Voel je je aangesproken?
Er is zoveel te zeggen over dit thema…
De dagen hebben me inzicht gebracht in wat er in mijn familie speelt en hoe zich dat in mijn leven en dat van mijn kinderen manifesteert. Ik begrijp beter waarom ik jarenlang met zo’n ongelofelijk drive heb gewerkt en nu zo uitgeput ben. De week heeft me concrete handvatten gegeven die ik dagelijks kan gebruiken. Ik deel dit graag met jou.
Ook heb ik vaak moeten denken aan mijn organisatiewerk. De teams die vastzitten. Mensen die getriggerd worden in een conflict en onverwacht heftig reageren. De onveililgheid en de onderdrukte gevoelens. Het agressieve zwijgen en de onmacht. De patronen die muurvast lijken te zitten. De gestagneerde levensenergie en het niet benutte potentieel.
Het heeft me nog bewuster gemaakt van de nood aan ‘Raumzeit’ (prachtig woord!) in organisaties om kwetsuren te helen en relaties te herstellen.
Deze ervaring zal nog lang nazinderen in mijn werk. Zoals Thomas het verwoordde: ‘na deze week past de lepel niet meer in de keukenlade…!’
Deze wijsheden zitten ook verwerkt in mijn opleidingen (zie de links hieronder), waar ze gekaderd worden en waar je zelf kunt onderzoeken waar dit speelt in je werk en/of je leven en hoe je weer beweging kunt krijgen in wat vast zit.
Ik ben dankbaar voor de verdere verdieping die deze week me gebracht heeft. En blij dat ik dit met een aantal landgenoten hebben mogen beleven.
Ik hoop jou er ook mee te kunnen inspireren en ondersteunen.
Van harte welkom.
Foto’s: Silvia Prins