Over koude en warme woede

Agressie. Het woord alleen al roept bij de meeste mensen negatieve associaties en gevoelens op. We deinzen ervoor terug en zijn er – misschien terecht – bang voor.

Agressie kan inderdaad destructief en gewelddadig zijn. Bij zogenaamde ‘koude woede’ reduceer je de ander tot een object. Je schendt hierbij je eigen grenzen en die van een ander. Je boosheid is vernietigend en je voelt alleen maar blinde woede.

Er is ook een andere vorm van agressie. Warme boosheid is kwaadheid waarbij je tegelijkertijd contact hebt met je verdriet en met de oorsprong van je pijn.

Agressie komt van het werkwoord ‘ad-gredere’, gaan naar. Het verwijst naar een beweging die we maken naar iets of iemand toe. Op zich is het dus een neutraal begrip.

De kunst is om de kwaadheid die je van binnen voelt in contact te brengen. Bij het contact-vol aangaan van moeilijke gesprekken, doe je dit vanuit een persoonlijke behoefte en vanuit een bewuste intentie.

Je wil impact op de relatie. Je wil  bijvoorbeeld een duidelijke grens trekken, een andere mening laten horen of afstand van iemand nemen uit zelfbescherming. 

Agressie uiten is complex. Vanuit onze cultuur en opvoeding is kwaadheid laten zien beladen met angst, schaamte, schuldgevoel en schrik voor wat er zou kunnen gebeuren. Het is een relationele vaardigheid die we onvoldoende leren (zeker vrouwen!).

(Het prachtige schilderij ‘Intimate relations’ van Marlène Dumas – bovenaan deze column – brengt de complexiteit van agressie voor mij mooi in beeld)

“Boosheid, dat is pijn die praat.”

(Shapiro)

Hoe omgaan met kwaadheid op de werkvloer? 

Ook op de werkvloer hebben veel mensen moeite om met frustraties, irritatie of boosheid om te gaan. We hebben dikwijls vroeger niet goed geleerd hoe we dit moeten doen. 

We gaan dus het directe gesprek uit de weg uit angst voor de mogelijke  consequenties. Vaak voelt de omgeving niet veilig genoeg om vrijuit te spreken en boosheid te tonen. Er is dikwijls geen open cultuur waar authentieke communicatie verwelkomd wordt.

We benutten allerlei beschermende mechanismen om met onze irritaties en kwaadheid om te gaan:

  • We projecteren onze kwaadheid en creëren een zondebok in het team
  • We slikken onze boosheid in en worden er ziek van
  • We laten ons tegenhouden door innerlijke stemmetjes die ons gebieden onze boosheid niet te laten zien
  • We zonderen ons af en werken naast elkaar
  • We raken in een innerlijk conflict terwijl we eigenlijk een conflict met iemand anders hebben

Constructieve samenwerking spreekt je vermogen aan om je ‘agressie’ op een gezonde manier te mobiliseren in het contact met anderen.

Je persoonlijke conflictvaardigheid heeft bijvoorbeeld te maken met: je grenzen aangeven,  nee durven zeggen, een pittige discussie durven voeren en in het verschil gaan, uitspreken wat je van anderen nodig hebt in samenwerking en ook openstaan voor de meningen, visies en noden van anderen.

Inzicht in de kracht van ‘verbindende’ agressie

De kracht van verbindende agressie of het voeren van moedige gesprekken is het kernthema van mijn laatste boek: ‘Leidinggeven als het moeilijk is. Het potentieel in conflict’ (Pelckans Pro, 2020).

Mijn opleidingsaanbod is geïnspireerd is op deze visie op conflict en samenwerking.

 

Copyright ©  Silvia Prins (2017). Alle rechten voorbehouden. Artikelen of delen hieruit mogen elders gepubliceerd worden, maar alleen op o.v.v. het copyright en de naam van de website. Dank om me hiervan op de hoogte te stellen. (column herzien op 7 januari 2022)